Uzyskanie uprawnień rzeczoznawcy

Przepisy prawne

Postępowanie Inspekcji w zakresie nadawania uprawnień rzeczoznawcom oraz zakres działania i obowiązki rzeczoznawców regulują następujące przepisy:

• Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1980),
• Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 marca 2016 r. w sprawie nabywania uprawnień do wykonywania niektórych czynności związanych z oceną jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych oraz dokumentowania tych czynności (Dz. U. z 2020 r. poz. 444, zpóźn. zm.),
• Rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie szczegółowych wymagań w zakresie jakości handlowej poszczególnych asortymentów artykułów rolno-spożywczych.,
• Rozporządzenie Wykonawcze Komisji (UE) nr 534/2011 z dnia 7 czerwca 2011 r.

Zakres uprawnień i wykaz specjalizacji

Uprawnienia rzeczoznawcy obejmują pobieranie próbek lub ustalanie klas jakości określonych artykułów rolno-spożywczych.

Uprawnienia można nabyć w następujących specjalizacjach:

• mięso i jego przetwory
• klasyfikacja tusz wieprzowych w systemie EUROP
• klasyfikacja tusz wołowych w systemie EUROP
• drób i jego przetwory
• jaja i ich przetwory
• dziczyzna i jej przetwory
• ryby i ich przetwory
• mleko i jego przetwory
• ziarno zbóż, nasiona roślin strączkowych i ich przetwory
• nasiona roślin oleistych
• oleje i tłuszcze roślinne
• tłuszcze zwierzęce
• buraki cukrowe i ich przetwory
• owoce i warzywa świeże
• owoce i warzywa przetworzone
• kwiaty cięte i doniczkowe
• koncentraty spożywcze
• miód i inne produkty pszczele
• ziarno kakaowe i jego przetwory
• zioła i przyprawy
• piwo i surowce browarnicze
• wyroby winiarskie
• kawa i herbata
• chmiel i produkty chmielowe
• produkty przemysłu ziemniaczanego
• napoje spirytusowe
• napoje bezalkoholowe
• wyroby garmażeryjne
• wyroby piekarskie
• wyroby ciastkarskie
• wyroby cukiernicze
• dodatki spożywcze

Zasady ogólne

Pobieranie próbek lub ustalanie klas jakości handlowej określonych artykułów rolno-spożywczych na zlecenie zainteresowanych przedsiębiorców mogą, poza pracownikami Inspekcji, przeprowadzać tylko osoby wpisane do rejestru rzeczoznawców.

Uprawnienia rzeczoznawcy nadaje – w drodze decyzji administracyjnej – wojewódzki inspektor, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania rzeczoznawcy.

Wpis do rejestru rzeczoznawców

Wpis do rejestru rzeczoznawców następuje na wniosek osoby, która:

• zdała egzamin kwalifikacyjny w zakresie pobierania próbek artykułów rolno-spożywczych lub klasyfikacji tusz zwierząt rzeźnych,
• lub odbyła szkolenie w zakresie ustalania klas jakości świeżych owoców i warzyw,
• złożyła wniosek o wpis do rejestru rzeczoznawców na formularzu, dostępnym na stronie Inspekcji,
• dokonała opłaty skarbowej w wysokości 10 złotych, za wydanie decyzji o wpisie do rejestru.

Do rejestru rzeczoznawców mogą być wpisane także osoby, wobec których decyzja o uznaniu kwalifikacji, wydana na podstawie przepisów o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej stała się ostateczna.

Wniosek o wpis do rejestru rzeczoznawców jest dostępny na stronie Głównego Inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (GIJHARS).

Miejsce złożenia wniosku o wpis do rejestru rzeczoznawców

Osoby, które ubiegają się o wpis do rejestru rzeczoznawców, składają wniosek wraz z potwierdzeniem dokonania opłaty skarbowej do wojewódzkiego inspektora właściwego ze względu na miejsce zamieszkania rzeczoznawcy albo w przypadku osób niemających miejsca zamieszkania na terytorium Polski, do wojewódzkiego inspektora właściwego dla województwa mazowieckiego.

Miejsce i sposób dokonania opłaty skarbowej

Opłatę skarbową za wydanie decyzji o wpisie do rejestru rzeczoznawców można dokonać:

• gotówką w kasie organu podatkowego, tj. Prezydenta Miasta Poznania,
• bezgotówkowo, na rachunek:

Urząd Miasta Poznania Wydział Finansowy
Oddział Pozostałych Dochodów Podatkowych i Niepodatkowych
ul. Libelta 16/20, 61-706 Poznań
PKO Bank Polski S.A.
numer rachunku 94 1020 4027 0000 1602 1262 0763

Wydanie decyzji, zaświadczenia oraz imiennej pieczęci

Wojewódzki Inspektor, po otrzymaniu wniosku o wpis do rejestru rzeczoznawców wraz z potwierdzeniem dokonania opłaty skarbowej, wydaje decyzję administracyjną i dokonuje wpisu do rejestru rzeczoznawców.

W przypadku niezdania wymaganego egzaminu kwalifikacyjnego, wojewódzki inspektor wydaje decyzję o odmowie wpisu do rejestru rzeczoznawców.

Osobom, które zostały wpisane do rejestru rzeczoznawców, wydawane jest zaświadczenie o wpisie oraz imienna pieczęć.

Termin ważności uprawnień rzeczoznawcy

Osoby, które uzyskały uprawnienia rzeczoznawcy mogą wykonywać swoje obowiązki na terenie całego kraju.

Uzyskane uprawnienia rzeczoznawcy są ważne:

• bezterminowo – w zakresie pobierania próbek artykułów rolno-spożywczych oraz w zakresie ustalania klas jakości świeżych owoców i warzyw,
• 3 lata (od dnia zdania egzaminu) – w zakresie ustalania klas jakości tusz zwierząt rzeźnych.

Egzamin na rzeczoznawcę

Jednym z elementów ubiegania się o uprawnienia rzeczoznawcy jest przystąpienie do egzaminu w zakresie pobierania próbek artykułów rolno-spożywczych lub ustalania klas jakości tusz zwierząt rzeźnych w systemie EUROP.

Egzamin odbywa się przed komisją kwalifikacyjną powołaną przez Głównego Inspektora.

Przystępując do egzaminu kandydat zobowiązany jest okazać komisji kwalifikacyjnej dokument tożsamości oraz potwierdzenie dokonania opłaty za egzamin.

Opłata za egzamin

Udział w egzaminie podlega opłacie, którą należy wnieść przed przystąpieniem do egzaminu kwalifikacyjnego.

Wysokość opłaty wynosi 5% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", za rok poprzedzający rok przeprowadzenia egzaminu.

Opłata za egzamin kwalifikacyjny w 2024 r. wynosi 357,77 zł.

Rachunek bankowy do dokonania opłaty za egzamin

Opłatę należy wnieść na konto:

Główny Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych
ul. Wspólna 30, 00-930 Warszawa
NBP o.Warszawa
numer rachunku 85 1010 1010 0063 6322 3100 0000.

W opisie transakcji należy wpisać „egzamin na rzeczoznawcę, zakres egzaminu, data i miejsce egzaminu oraz imię i nazwisko osoby przystępującej do egzaminu”.

Egzamin w zakresie pobierania próbek artykułów rolno-spożywczych

Chcąc przystąpić do egzaminu na rzeczoznawcę z zakresu pobierania próbek artykułów rolno-spożywczych danego rodzaju, należy złożyć do wojewódzkiego inspektora jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania, formularz „Zgłoszenie kandydata na egzamin na rzeczoznawcę”, który jest dostępny na stronie GIJHARS.

Przebieg egzaminu

Egzamin kwalifikacyjny składa się z:

• części pisemnej, przeprowadzanej w formie testu, mającego na celu sprawdzenie zasad postępowania rzeczoznawcy oraz znajomości przepisów dotyczących produkcji artykułów rolno-spożywczych i obrotu tymi artykułami, w tym zasad pobierania próbek określonych artykułów rolno-spożywczych;
• części praktycznej, mającej na celu sprawdzenie prawidłowości przeprowadzenia czynności związanych z pobieraniem próbek określonych artykułów rolno-spożywczych.

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu praktycznego jest zdanie egzaminu pisemnego.

Aby zdać egzamin kwalifikacyjny na rzeczoznawcę w zakresie pobierania próbek artykułów rolno-spożywczych, należy uzyskać z części pisemnej i praktycznej, co najmniej 70% punktów.

Egzamin w zakresie ustalania klas jakości tusz zwierząt rzeźnych w systemie EUROP

Egzamin na rzeczoznawcę z zakresu klasyfikacji tusz zwierząt rzeźnych w systemie EUROP obejmuje dwie specjalizacje:

• klasyfikację tusz wołowych w systemie EUROP,
• klasyfikację tusz wieprzowych w systemie EUROP.

Dla każdej specjalizacji przeprowadza się oddzielny egzamin.

Osoby zainteresowane przystąpieniem do egzaminu na rzeczoznawcę z zakresu ustalania klas jakości tusz zwierząt rzeźnych w systemie EUROP składają zgłoszenie na egzamin na formularzach, dostępnych na stronie GIJHARS.

Przebieg egzaminu

Egzamin kwalifikacyjny składa się z:

• części pisemnej, przeprowadzanej w formie testu, mającego na celu sprawdzenie zasad postępowania rzeczoznawcy oraz znajomości przepisów dotyczących ustalania klas jakości tusz wołowych lub wieprzowych;
• części praktycznej, mającej na celu sprawdzenie prawidłowości przeprowadzenia czynności klasyfikacji tusz zwierząt rzeźnych.

Część praktyczna egzaminu kwalifikacyjnego jest przeprowadzana w komorach chłodniczych zakładu ubojowego.

Warunkiem przystąpienia do części praktycznej egzaminu jest uzyskanie pozytywnego wyniku z części pisemnej.

Aby zdać egzamin kwalifikacyjny na rzeczoznawcę w zakresie klasyfikacji tusz zwierząt rzeźnych w systemie EUROP, należy uzyskać z części pisemnej i praktycznej, co najmniej 70% punktów.

Szkolenie w zakresie ustalania klas jakości świeżych owoców i warzyw

Jednym z elementów ubiegania się o uprawnienia rzeczoznawcy w zakresie ustalania klas jakości świeżych owoców i warzyw jest odbycie szkolenia w zakresie zasad ustalania klas jakości świeżych owoców i warzyw.

Szkolenia w tym zakresie są przeprowadzane przez wojewódzkie inspektoraty jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych lub podmioty upoważnione przez Głównego Inspektora JHARS.

Osoba, która odbyła szkolenie w zakresie ustalania klas jakości świeżych owoców i warzyw może ubiegać się o wpis do rejestru rzeczoznawców, składając wniosek o wpis do rejestru rzeczoznawców na formularzu dostępnym na stronie Inspekcji wraz z potwierdzeniem dokonania opłaty skarbowej.

Opłata za szkolenie

Udział w szkoleniu z zakresu ustalania klas jakości świeżych owoców i warzyw podlega opłacie.

Opłata wynosi 1% przeciętnego wynagrodzenia za rok poprzedzający rok prowadzenia szkolenia – za godzinę szkolenia, którą należy wnieść przed udziałem w szkoleniu na konto przeprowadzającego szkolenie.

Opłata za szkolenie w zakresie ustalania klas jakości świeżych owoców i warzyw w 2024 r. wynosi 71,55 zł za godzinę szkolenia.